Interviste me Hermes News

Prof. Shaska, pas nje periudhe me shume se 1-vjecare qe nuk jeni prononcuar per shtypin duam t’ju falenderojme qe pranuat te na jepni kete interviste.  Do te donim te dinim dicka mbi aktivitetin tuaj gjate kesaj periudhe, qofte ky aktivitet shkencor apo per komunitetin shqiptar.  

AMS Special Session: Computational Algebraic Geometry and Applications

AMS Special Session:   Computational Algebraic Geometry and Applications

March 10-11, 2012, Tampa, Florida

Organizers: 

• A. Elezi (aelezi@american.edu)
• T. Shaska (shaska@oakland.edu)

5 Mars 1991

5 Mars 2011!

Si sot 20 vjet me pare, ne 20 mars 1991 ikem nga Shqiperia me nje rimorkiator te vjeter.

Ishim rreth 800 vete. Nje jete e tere! Mbaj mend ate nate perpara se te niseshim. Ne portin e ri (sic thuhet ne Vlore) kishin ardhur Fred Zijai (futbollist i Flamurtarit) dhe Azem Hajdari. Ishte vetem 2 jave pas greves se urise. Ata po u thoshin njerezve qe nuk duhet te iknin, se duhej te rrinin ne Shqiperi per votimet qe do te beheshin.

Aty ne erresire u shkembyem. Azemi me njohu dhe me hoqi menjane dhe me tha "Po ti?". "Kam vendosur",- i thashe. "Do te iki. Tani qe u mbyll Universiteti nuk rri dot me". S'me harrohet! "Ta bafte zoti hallall", - me tha.  U perqafuam dhe u ndame. Te nesermen ne mengjes ikem!

Atehere, ata me pesimistet thoshin se Shqiperia do 20 vjet te behet. Po ku e ke ...

Ishte koha e endrrave dhe shpresave te medha!

Reflektime te ketyre diteve

Te nderuar anetare te Redaksise se Gazetes Shqiptare, te nderuar lexues. Duke qene nje njeri qe nuk i ka fort qejt mediat dhe shtypin, habitem se si fotografia ime qendroi per 3 dite rrjesht ne faqen e pare te gazetes suaj. E pranoj se me behet qejfi sepse edhe Kryeministri apo Presidenti nuk kane qene tre dite rresht ne faqen e pare.

Arsyeja per kete “popullaritet” ishte per te kritikuar mua personalisht ose per te me akuazuar se paskam perfituar disi pa te drejte. E keqja eshte se autoret e ketyre artikujve ishin disi konfuze dhe nga leximi i tyre une ende nuk kam kuptuar se perse me akuzojne.

Eshte shkruar nje liber matematike me dy autore, nje nga te cilet jam edhe une. Ky liber perdoret nga nje pjese e mire e studenteve te vitit te pare ne Universitetin e Vlores. Cili eshte problemi? Me lejoni ti ndihmoj ca keta inkuizitore. Ceshtja mund dhe duhet pare ne aspektin moral, shkencor, apo edhe ligjor. Keto tre aspekte te cilet ata qe kritikojne i bejne ca lemsh me njera tjetren.

Ne planin ligjor une them se kam cdo te drejte te shkruaj libra. Ne se ka dikush qe ka shkelur ligjin ketu jane ato kioskat rreth universitetit te cilat e shesin kete liber te fotokopjuar me 500 Leke dhe shkelin te drejtat e autorit. Kush ka fuqi le te shkruaje libra!

A kam perdorur une autoritetin tim te Rektorit per te ndikuar ne departament qe te perdoret ky liber dhe jo ndonje liber tjeter? Me sa di une Departamenti i Matematikes, si cdo departament tjeter ka nje komision ku aprovohen tekstet qe perdoren ne lendet baze. Une nuk jam pjese e ketij komisioni. Por ky problem nuk ngrihet fare sepse nuk ka ende ne Shqiperi nje liber te tille. Jo se nuk ka njerez qe s’mund ta shkruajne, por sepse nuk e kane shkruar akoma. Une, por edhe Departamenti i Matematikes mirepresim cdo lloj konkurence ne kete fushe sepse i sherben cilesise dhe shkences. Derisa s’ka liber tjeter atehere ky problem nuk ekziston.

A kam perdorur une ndikimin tim si Rektor per te futur kete lende te matematikes ne vitet e para me qellim qe te shitej libri im? Kush ka qene prezent ne Universitet vjet e tutje e di mire se programet jane bere shume me perpara se libri. Madje ne dhame Kalkulus si lende dy vitet e para, pa pasur liber dhe ishte nje katastrofe e vertete. Nga kjo u detyruam qe vendosem te shkruajme nje liber. Dhe anetaret e departamentit e dine mire se nje version i pare qarkulloi dhe une nuk isha autor. Duke pare mangesite e ketij versioni te pare dhe nevojen e madhe per kete liber une vendosa te merresha vete me kete projekt. Libri ka dale vjet ne fund te muajit Mars apo fillim te muajit Prill dhe eshte pritur me shume zell nga shumica e studenteve. Ka nje ndryshim te dukshem ne kalushmerine e studenteve midis simestrave qe kane qene pa liber dhe simestrave kur ka ekzistuar libri. Libri i Kalkulusit perdoret per Fakultetet e Shkencave, Inxhinjerise, Ekonomikut dhe Shendetit Publik dhe jo per Shkencat Humane sic thuhet ne artikujt e ketyre diteve. Ne fakt studenteve te Shkencave Humane kete vit ne ju krijuam nje lende te quajtur “Matematika per Shkencat Shoqerore” ose MAT 134 sic njihet ne UV. Studentet

e ketyre diplomave ende nuk kane nje tekst dhe ne shpresojme qe ai tekst te dale perpara fillimit te vitit akademik 2011-2012.

Dhe aspekti i fundit i anes morale eshte problemi qe eshte ngritur per cmimin. Une nuk jam ekonomist por jam marre me botime keto 10 vjetet e fundit. Ne treg ekziston “retail price” dhe “selling price” (te me fale lexuesi per mungesen e njohjes se ketyra termave ne shqip). “Retail price” eshte cmimi qe vihet fillimisht nga kompania. Ky cmim synon te kape institucionet, akademite, biblotekat, shitesit e trete te cilet mund te blejne sasi te medha per biznes. “Selling price” eshte cmimi aktual i shitjes. U vendos qe “retail price” te ishte 110 dollare. Kjo sepse AulonaPress e dergon librin ne Amazon, bibloteka brenda dhe jashte vendit, etj. Asnje student i Universitetit te Vlores nuk e ka blere librin me kete cmim. A eshte shume 5 000 leke per kete liber? Absolutisht qe jo! Kush e njeh llogjiken e botimeve e di se autori nuk perfiton gjithshka nga cmimi. Aty ka kosto per printimin, per shtepine botuese, per transportin, per lidhjen, per shitjen, etj. Per me teper qe libri ka 600 faqe, perdoret per dy lende (pra dy simestra), ka shume figura me ngjyra brenda librit, dhe ka nje format teper te madh. Te gjitha keto ja rrisin koston. Nje pjese e mire e librave te vjetshem u shiten me 3 000 leke. Dua te theksoj se nje perqindeje shume e vogel e studenteve tane faktikisht e blejne librin e Kalkulusit dhe gjithsej jane shitur vetem disa qindra kopje. 

Moralisht jam shume i qete sepse kam bere nje pune dinjitoze, nuk kam mashtruar apo genjyer njeri. Asnjehere nuk kam bere presion tek asnje student, pedagog, apo kushdo qofte qe te blejne librin tim. Mendoj se libri eshte nje ndihmese e madhe per studentet. Dhe besoj se cdo pedagog qe punon dhe shkruan nje liber me vlera shkencore per studentet duhet te shperblehet. Esnafet e tenderave dhe pazareve nuk mund te akuzojne pedagoge universiteti perse shkruajne libra. Ky eshte zanati yne! Ne as pallate nuk bejme dot dhe as leje ndertimi, prona, e gjyqe nuk rregullojme dot. Ne shkruajme nje liber dhe ja veme cmimin qe ne fillim. Kjo me duket fare e moralshme dhe jam fare i qete.

Nga ana shkencore zoti Kryetar i Akademise se Shkencave si edhe zv.Ministrja aludonin se matematika nuk duhet ne disa diploma etj, etj. Se pari fakti qe keta njerez mbajne ndonje ofiq nuk i ben ata me te afte se ne per te vleresuar se cila diplome duhet dhe cila diplome s’duhet te kete matematike si lende baze. Eshte mire te kishin permendur se e detyruar eshte edhe Gjuha Shqipe ne Universitetin e Vlores. Ndoshta zoti Kryetar duhet te mesoje se une edhe pse ne degen e Matematikes kam marre si lende universitare:  Psikologji, Filozofi, Histori e Lashte, Histori e Mendimit Perendimor, Hyrje ne Arkitekture, Anglisht I, II, II, Gjermanisht I, II, Ekonomi Globale, Shkenca Politike I, II, etj pervec lendeve shkencore si Fizika, Matematika, Kimia, Informatika, Inxhinjeri, etj. E kam fjalen per diplomen Bachelor. Une jam krenar qe jam diplomuar ne nje nga universitetet me diplomat me te mira ne bote ne “Liberal Arts and Sciences” (Artet e Lira dhe Shkence) sic eshte Universiteti i Michiganit. Perse me duheshin mua gjithe lendet e mesiperme? Apo valle ata nuk dine se c’bejne atje ne Universitetin e Michiganit? Por ja qe u dashkan disa gjera sepse ekonomia sot eshte globale dhe ka nevoje per njerez te formuar sa me mire, te cilet dine te mendojne.

Eshte fare e qarte se as Kryetari i Akademise dhe as zv. Ministrja s’e paskan kuptuar gjithe thelbin e Bolonjes i cili konsiston qe ne 3-vjecar te merret nje kulture baze e pergjithshme dhe specialitetet e vecanta e te detajuara behen ne programe masterash.

Dhe se fundi dua te komentoj mbi nje koment te Alba Malltezit e cila pak a shume justifikonte disi arrogancen ne disa nga emailet e mia. Arroganca asnjehere s’me pelqen, por me dhimbje e them se ne Shqiperi funksionon. Sepse ne nivelin qe behen disa diskutime dhe ne keto gjyqet e inkuzicionit qe behen ne shtypin tone s’ka rruge tjeter vec arrogances. Kush me njeh nga afer kupton ne emailet e mia edhe humorin, edhe sarkazmen, edhe ironine. Ne se dikush habitet kur une them se “Ky eshte libri me i mire i shkruar keto 50 vitet e fundit” atehere kete duhet ta kuptoje ashtu sic eshte thene, per te rritur interesin mbi kete liber. Dhe e verteta eshte se ne saje te ketij debati shitjet e librit ne internet jane shumefishuar keto 2-3 dite.

Ne aspektin me serioz une do te thosha se libri ka disa gabime ortografike te cilat do te korrgjohen ne botimin e dyte qe do te dale ne Gusht 2011. E vecanta e ketij libri eshte se ka nje indeks te plote, ka nje sistem referencash te plote, eshte punuar ne Latex dhe eshte nje liber i arrire nga ana formale. E reja qe une shpresoj te sjelle eshte te hedhe themelet e matematikes universitare ne Shqiperi. Difekti me i madh i programeve tona universitare i cili s’eshte kuptuar kurre nga politikeberesit dhe nga vendim-marresit ne arsimin shqiptar, eshte se ato nuk jane te integruara me njera-tjetren. Ky eshte nje difekt teper i madh qe arsimi yne universitar po e paguan rende. Ky liber synon ta korrigjoje kete gabim per drejtimin e subjektit te matematikes.  Sygjeroj me mjaft sinqeritet se edhe MASH edhe universitetet e tjera duhet ti hedhin nje sy librit pasi mund te prekin nga afer eksperiencen perendimore qindra vjecare ne dhenien e matematikes ne nivelet universitare.

Me ke po luftojme valle?

Me ke po luftojme valle?

Gjate javes se shkuar nje renditje e 12 000 universiteteve nga gjithe bota  na shkaktoi sa gezim aq edhe shqetesime. Kjo renditje behet nga organizata  mjaft te medha nderkombetare dhe me nje proces tejet te nderlikuar.  Renditje te tilla te universiteteve gjithmone kane shkaktuar diskutime te  shumta mbi vleren e vertete te tyre. Ka 4-5 renditje te tilla sot ne bote  dhe secila prej tyre perdor parametra dhe metoda te ndryshme vleresimi.

Universiteti jo Amerikan i renditur me lart ne bote ishte Universiteti i  Kembrixhit, ne vendin e 22. Gjithsej ishin 28 universitete jo Amerikane ne  100 universitetet me te mira te Botes. Nga fqinjet tane Universiteti i Bolonjes ishte renditur ne vendin 86, dhe ai i Vienes ne vendin 69.

Renditja e fundit e bere nga QS World University Rankings, një organizatë që  merret me matjen e parametrave të cilësisë së shkollave të larta, kishte  ndoshta per te paren here ne liste edhe disa universitete shqiptare. Per  cudine e shume njerezve Universiteti i Vlores ishte renditur si universiteti me i mire shqipfoles, ne vendin 5016. I dyti vinte Universiteti i Prishtines ne vendin 5901, pastaj me rradhe Universiteti i Tiranes ne vendin 9048, New  York University of Tirana ne vendin 9102, Universiteti Polis ne vendin 11459, Epoka University ne vendin 11533, dhe i fundit fare ne gjithe listen Universiteti Politeknik i Tiranes ne vendin 11996.

Personalisht e konsideroj kete renditje nje lajm jo te mire per Universitetin e Vlores, i cili synon te jete ne eliten e universiteteve te Europes dhe qe ka bere hapa serioze keto kohet e fundit ne kete drejtim. Eshte gjithashtu me vlere te permendet se aktiviteti i madh shkencor si organizimi i konferencave, botimet ne revista serioze shkencore, rekrutimi i profesoreve te huaj, etj qe kane ndodhur keto kohet e fundit ne Universitetin e Vlores ende nuk e kane dhene efektin ne renditje te tilla. Ne shpresojme qe Universiteti i Vlores vitin ne vazhdim te renditet diku midis vendeve 2000-2500 dhe ne vitin 2012 midis 1000 universiteteve me te mira te botes. Mendojme se ky eshte nje synim i arritshem.

Por, arsyeja e ketij shkrimi nuk ishte renditja e universiteteve, por reagimi i nje pjese te mire te shoqerise mbi kete lajm. Duhet theksuar se lajmi u bllokua nga mediat kryesore ne Shqiperi. Disa gazetare jane paguar qe te heshtnin kurse gazeta te tjera thjesht e bllokuan lajmin pa dhene ndonje shpjegim. Perse? Kujt nuk i intereson shperndarja e se vertetes?

Argumentat ne bllokimin e ketij lajmi kane qene nga me te ndryshmet. Midis tyre, “Rektori i Vlores i ka miq ata qe kane bere renditjen”, “Eshte e manipuluar”, etj kurse kontaktet dhe presionet karshi gazetareve qe kane  tentuar te botojne kete lajm “Mos ja u beni qejfin”, “Mos beni punen e atyre”. Telefonata nga njerez me influence e me pozite ku eshte thene hapur qe “U erdhi ne shteg tani, kete prisnin ata”. “Ata” besoj se jemi ne te  Universitetit te Vlores. Ne “te pafete”, “armiqte”, “tradhetaret”, “te pabindurit”. Po Universiteti i kujt eshte valle? Po 10 000 te rinj qe ulen ne auditoret tona, po familjet e tyre te kujt jane?

Gjate ketyre 2 diteve, emailet kercenuese dhe ofenduese per mua personalisht por edhe nje pjese tjeter te stafit jane shtuar ne menyre te ndjeshme. Perse? A i intereson shoqerise Shqiptare qe te kete universitete
te nivelit te larte? Ne se po atehere perse kjo urrejtje? Mua me duket se me shume te indinjuar ne kete rast duhet te jene ata prinder qe cojne femijet e tyre ne “universitetin e fundit te botes”. Dhe per kete faji nuk eshte i yni!

Deri dje kam menduar se jerezit jane aq te vegjel sa per te miren e punes nuk ngrihen dot mbi cmiren dhe egon personale. Se ne shqiptaret te gjithe jemi te interesuar per zhvillimin, por jane thjesht ambicjet personale te cilat na pengojne. Por pas ketyre komenteve te kesaj renditje te universiteteve kam filluar te vras mendjen se a eshte vertet shoqeria jone e interesuar per zhvillimin. A duam ne vertet zhvillimin e universiteteve? Apo mos valle ka shume ne mes tone qe u intereson kjo gjendje qe eshte?

Dhe eshte e natyrshme qe pas kesaj te pyesesh veten. C’po bejme? Me ke po luftojme? Cila eshte e keqja ne kete shoqerine tone? Sepse pas vitesh rropatjesh dhe sakrificash te medha ndjehemi te coroditur!

T. Shaska,
Rektor, Universiteti i Vlores

Nentor, 2010

Mos u dëshpëroni nga renditja e padrejtë!

Mos u dëshpëroni nga renditja e padrejtë!

nga Tony Sheil

Kur mendoni për rezultatet e renditjes vjetore të universiteteve, kujtoni edhe Universitetin
Politeknik të Tiranës në Shqipëri.

Jacques Calmet's talk on opening of ACA 2010

Speech at the inaugural session of ACA 2010 in Vlora, Albania

In 1991, the AMS proposed as the main goals of Mathematical sciences:

Ka ardhur koha per cilesine

Gjatë dekadës së fundit arsimi universitar në Shqipëri ka marrë një zhvillim të konsiderueshëm sasior. Rritja e ndjeshme e numrit të studenteve dhe rritja enumrit të universiteteve private tregon më së miri se interesi i të rinjve tanë për shkollën është rritur. Megjithatë ndryshime të tilla sasiore kanë gjithmonë efektet e tyre në cilësi. Pranohet pothuajse nga të gjithë se niveli i studentit mesatar ka rënë në krahasim më atë të studentit të para viteve 90. Probleme të tjera që kanë dalë në sipërfaqe janë mbyllja e degëve në disa universitete, meritë-preferenca dhe problemet që vijnë me të, amullia e madhe akademike që ka shkaktuar konventa e Bolonjës (jo vetëm në Shqipëri), etj. Këto janë probleme të cilave u ka ardhur radha të diskutohen në qarqet akademike dhe të gjendet për to një zgjidhje brenda një periudhe kohore të shkurtër.

Ju ftoj ne Vlore!

Nje furi akuzash e fanatizmi shpertheu disa dite me pare kunder Senatit Akademik te Universitetit Ismail Qemali te Vlores per nje diskutim prej 10 minutash qe ndodhi ne senat ne mbledhjen e dates 26 korrik 2008. Ishte nje diskutim i qete, pa ngritje zeri, pa emocione te medha.    Diskutimi ishte pak a shume ai qe ka zaptuar gjithe median shqiptare javet e fundit: a duhet ndryshuar emri i universitetit?   Kjo ishte veprimtaria e senatit tone deri diten e hene kur marrim vesh se ishte krijuar nje problem i madh mediatik. 

Cili duhet te jete emri i Universitetit te Vlores?

Ne mbremjen e dates 27 Korrik 2008, ne mbledhjen e radhes se Senatit te Universitetit “Ismail Qemali” te Vlores, si kryetar i Senatit propozova ndryshimin e emrit te Universitetit nga ‘Universiteti Ismail Qemali i Vlores” ne “Universiteti i Vlores”.  Senati aprovoi kete propozim me nje votim 8 pro nga 14 te pranishem.

Dua te sqaroj se Senati nuk ka te drejte te ndryshoje emrin e universitetit, por vetem propozon dicka te tille. Emri i universiteteve ndryshohet vetem me vendim te qeverise. Gjithashtu, eshte e nevojshme te theksoj se isha i pregatitur per nje reagim te ashper nga opinioni ne Vlore dhe tejembane trojeve shqiptare. Kjo per vete faktin se figura e Ismail Qemalit dhe vepra e tij patriotike eshte madhore dhe e padiskutueshme ne historine e kombit shqiptar.  Eshte e rendesishme te kihet parasysh se pergjegjesia morale mbi kete veprim bie plotesisht mbi mua si kryetar i senatit dhe Rektor i Universitetit Ismail Qemali te Vlores.