Miq të nderuar,
kam 2 ditë që kam kaluar çdo detaj të draftit për ligjin e arsimit të propozuar nga komisioni i kryeministrit. Këto janë përshtypjet e mia:
1) Nga ana estetike ky raport i ngjan një raporti të një nxënësi mesatar të shkollës së mesme. Kombinimet e ndryshme të ngjyrave, përdorimi me vend dhe pa vend i "bullets", dhe organizimi mjaft i dobët i materialit të bën të mendosh se raporti është bërë nga ndonjë manager biznesi dhe jo personel akademik.
2) Përsa i përket fakteve dhe shifrave që jepen në raport ato janë shumica të pasakta dhe kanë brenda inflacionin e shifrave që gjen kudo në Shqipëri. Universitetet shqiptare numërojnë si studentë edhe ata që janë rregistruar para shumë vitesh dhe s'kanë frekuentuar universitetin asnjë ditë. Raporti përpiqet të nxjerrë konkluzione nga shifra te pasakta dhe natyrisht edhe konkluzionet do te jenë të pasakta.
3) Raporti është kontradiktor. Pretendon të ngrejë një sistem me bazë konkurencën, por kthen ose vazhdon kontrollin e qeverisë mbi çështje si pranimet në universitete, shpërndarjen e studenteve, kuotat, etj. Kjo të le të mendosh se anëtarët e këtij komisioni nuk kuptojnë parimet bazë të menaxhimit te universiteteve, qofshin ato akademike apo financiare.
4) Propozimi është një hap mbrapa në autonomine e universiteteve për të cilën kemi vite që luftojmë. Ky do te jetë një zhvillim shumë negativ në arsimin shqiptar. Le të jemi të sinqertë, gabimet e PD-së në arsim ishin pikërisht sepse nuk shkoi deri në fund me autonominë e universiteteve. Çdo hap mbrapa në këtë drejtim do te ishte shumë shqetesues.
5) Raporti është i mangët në detaje. Si do të funksionojnë pagesat? Sa do të jenë çmimet për një student në këtë sistem të ri? A është bërë ndonjë studim për këtë? Përse nuk lejohet mundësia që studentët të zgjedhin vetë degët e tyre? Përse studentët nuk mund të ndërrojnë degë sa herë që të duan? Cili do të bejë promovimet e personelit akademik, universitetet vetë apo politikanët ne Tiranë? Këto janë të gjitha tipare të marra nga niveli "anglo-saxon" tek të cilat komisioni nuk futet fare.
Unë do ti sygjeroja kryeministrit diçka fare të thjeshtë. Vëri si dytyrë ministrisë të punojë me ligjin arsimor ekzistues. Ju mund të shtoni amendamente mbi këtë ligj për çështjet urgjente. Shumica e problemeve të arsimit në Shqipëri mund të zgjidhen me ligjet që janë. Problemet me cilësinë nuk kanë ardhur nga ligji, por nga mungesa e punës në universitete dhe nga mungesa e kërkimit të llogarisë.
Ndërkohë dëgjojmë se Shqipëria do të riorganizohet ne 4-5 provinca të mëdha. Riorganizimi i universiteteve duhet të bëhet i tillë që secila nga këto provinca te ketë nga nje universitet. Në se Shqiperia per nje 10 vjeçar do te arrije në 200 000 studente siç pretendohet në raport, atëherë nuk paska më shumë nevojë se 4-5 universitete shtetërore. Numri ideal i nje universiteti shtetëror është 35 000 - 50 000 studentë. Një nga difektet e universiteteve tona shtetërore është se janë plotësisht të shkëputura nga komuniteti. Ky propozim do të rregullonte këtë difekt. Universitetet do të bëheshin krenaria e këtyre provincave dhe do të ndihmonin këto provinca të krijonin një identitet të tyre.
Kjo kërkon guxim politik dhe përfshirje në këtë reforme të personave jashtë spektrit te PS-se, por është e vetmja mënyrë që do të ndryshonte sistemin arsimor shqiptar. Ndryshe kjo s'do te jetë gjë tjetër vecse "reforma" e rradhës.
Sinqerisht,
T. Shaska
